Metaverse hakkında Bilmeniz Gerekenleri Sıraladık!
JPMorgan bir metaverse raporu yayınladı. Sizin için önemli gördüğümüz noktaları paylaşıyoruz.
1-JPMorgan fiziksel ve dijital yaşamlarımızın bir bileşeni olarak metaverse tanımı yapmış. Bu bence çok güzel bir yaklaşım. Dijital kimlik ile fiziksel kimlik Web2’de iki farklı kulvarda giderken Web3 döneminde bu kimliklerin birleşeceği vurgulanıyor.
2-Raporda metaverse’ün henüz başlarında olduğumuz dolayısıyla tanımın değişebileceğine değiniliyor. Bu tanımda önemli bir nokta “deneyimlere erişimin demokratikleşmesi”.
3-İnternet teknolojileri gücünü bir şeyleri demokratikleştirebilmesi ve herkesin ulaşabilir hale gelmesinden alır. Bu ilk bakışta göze çarpmaz ama Uber, Google, Facebook, Twitter her zaman bazı deneyimleri demokratikleştirmişlerdir.
4-Web 2.0 ve Web 3.0 arasında bir karşılaştırma yapan JPMorgan burada Web 3.0’ın merkeziyetsiz mimaride olacağını vurguluyor. Daha çok bunu oyun odağından tanımlayıp buna merkeziyetsiz kimliklerin vs. ekleneceğini söylüyor.
5-Buradaki kilit noktalardan biri Web2 aşamasında platformların ortada dönen gelirin %30’unu direk alması Web3’de ise bu gelirin noktadan noktaya aktarımla kullanıcıda kalması. Kişisel düşüncem bu %30 için 1+1=2 diyemeyiz. %30’dan çok daha fazla düşünmeliyiz.
6-Çünkü bir kişi ne kadar gelir elde ederse o kadar içerik üretiyor. Web2’nin gelir modelleri üretimi de azaltan bir paradigmaya sahip.
7-Raporda metaverse konusunun aslında bir anda çıkmadığı, gitgide artan bazı ihtiyaçlar neticesinde bir kırılma olduğu vurgulanıyor. Burada da oyunlarda geçirilen zamanların artması, endüstride büyük bir ekonominin oluşmasına değiniliyor.
8-Ayrıca AR ve VR maliyelerinin ucuzlaması, blokzincir teknolojisinin artık masada daha güçlü durması, kripto varlıklar ve NFT’lerin oyuna girmesi gibi bir çok bileşen metaverse’ün doğum partisi için toplanan arkadaşlar gibi görülüyor.
9-Bu dijitalleşme sürecinde ise Covid19’in getirdiği dijitalleşmenin önemli bir rol oynadığına değiniliyor. Özetle sosyal ve teknolojik değişimler yıllardır beklenen bir rüyaya bizi bir adım daha yaklaştırdı, adı da “metaverse” diyor JPMorgan.
10-Bildiğiniz gibi jeton ekonomisi Tokenomics olarak tanımlanıyordu. JPMorgan metaverse ekonomisi için de Metanomics isminde bir tanımlama yapıp, ekonomik hedefleri bu kavram üzerinde somutlaştırıyor.
11-Amazon, Microsoft gibi şirketlerin bazı satın almaları, Facebook’un isim değiştirmesi gibi olayları da bu ekonominin ayak sesleri olarak yorumluyor. Süreci 2003 yılındaki Second Life oyununun yayınlanması ile başlatıp geçtiğimiz ayki sanal arsa satışlarına kadar getiriyor.
12-Bu 20 yıllık süreci bir bütün olarak okuyabilmek son derece başarılı bir bakış açısı. Dolayısıyla internette “baş döndürücü” bir ortam olmadığını kendi ritminde olayların geliştiğini sade bir şekilde anlatıyor.
13-Bu 20 yıllık süreçte “Mülkiyet Ekonomisi” kavramının gitgide büyüdüğüne değinen JPMorgan bu noktada Web3’ün bir kırılma yaptığını söylüyor. Biz @web3dernegi sunumlarında bu üçüncü dönemi hep “Mülkiyet İnterneti” olarak tanımlıyorduk. Benzer bir bakış açısı var.
14-Raporda bu metaverse konusunun DeFI veya DAO’dan bağımsız gidemeyeceği, bu konseptlerin de bir yerde oyuna dahil olacağını söylüyor. Buradaki vurucu noktalardan biri dijital giysilerin teminat olarak verilmesi örneği. Ceketimi sattım seni okuttum lafı geliyor insanın aklına.
15-Metaverse içerisinde iş gücünün oluşacağına da değinen bir bölüm var. Burada özetle dijital varlıkların kendi ekonomisini oluştururken bir çok istihdam alanı doğacağına değiniliyor. Reklamcılık modellerinin değişeceğine dikkat çekiliyor.
16-Hatırlarsınız doğum günlerini,cenazeleri kalabalık göstermek için hizmet veren yerler vardı. Metaverse de benzer şekilde konserleri vs. kalabalık göstermek için sahte kalabalıklar sağlayan ajanslar olacağından bahsediliyor. Twitter botları metaverse botlarına dönüşüyor.
17-Botlarla yapılan sahte gündem çalışmalarını, metaverse yine botların yaptığı 1000’lerce kişilik protesto yürüyüşleri alabilecek.
18-Raporda markalar için coğrafi ve sektörel sınırların kalkacağı, eğitim fırsatları genişleyeceği fakat bir yandan da kumarhanelerin de burada ciddi bir konumlanma yapabileceğinden bahsediliyor.
19-Teknik olarak bu sürecin nasıl oluşacağı kısmında 3D boyutlu tasarımların, NFT gibi dijital varlıkların, veri analizlerinin önemli olacağına atıf yapılıyor.
20-Bu süreçte gizlilik ve kimlik katmanının çok önemli olacağından bahseden JPMorgan, vergilendirme, yasal düzenleme sorularının gün geçtikçe artacağı notunu da düşüyor. “Bu süreci kim yönetecek?” “Sanal dünyada kuralları kim koyacak?” diye soruyor.
21-Metaverse için nası bir strateji izlemeliyim ? sorusuna öncelikle “Öğren” şeklinde cevap veren JPMorgan ardından kendi iş kültürünüze uygun şekilde varlıklara sahip ol, üret, bağlantıda kal şeklinde model öneriyor.
22-İşletmelerin bu süreçte marka yönetiminin bazı sorularını kendilerine sorması gerektiğine değinerek “İş modeliniz nasıl?” “Size yardımcı olacak kurum içinde bir takım var mı?” “Rakipleriniz metaverse’de var mı?” vs.
